در بیان آنکه حق تعالی دو دریا آفریده است یکی از نور و یکی از ظلمت و برزخ معنوی میان آن دو دریا کشیده است که آمیختنشان بهمدیگر ممکن نیست همچون آب و روغن که در یک قندیل باشند و بهم نیامیزند مدد اهل تقوی و انبیاء و اولیاء و ملائکه از آن دریای نور است و مدد مشرکان و شیاطین و نفوس بدان از دریای ظلمت است که بهم چفسیدهاند و نمیآمیزند که مرج البحرین یلتقیان بینهما برزخ لایبغیان.
|
بشنو این را ز نص ای دانا
یک پر از شهد و قند و نرمی و لطف
یک دهد خاره یک دهد نسرین
یک بچرخت برد یکی بزمین
مرج البحر گفت در قرآن
برزخ معنوی میان دو بحر
مثل آب و روغن اند بهم
گرچه هر دو بیکدیگر مانند
کان ترا همچو گرگ و مار کشد
هرچه ماند بهم نباشد یک
زهر و تریاق اگرچه یکسان اند
هر دو را طعم اگرچه زشت بود
داند او کان بود کشنده وبد
زان رسد درد و زین رسد درمان
باز گردم بدانچه میگفتم
خمشی در دلت چو دریائیست
باز بر تر ز سینه در بیچون
مشرقش را نشد حدی پیدا
عرصهاش بیکنار و بی پایان
نیست آنجا سکون و نی حرکت
ماه و مهر عقول بی چرخ است
مرخ از آن گفتمش که آن فانی است
مرخ سوزد نماند از وی چیز
پس بمعنی است یک چه چرخ و چه مرخ
غیر وجه الاله یا غافل
هول باق و غیره فان
خالق الروح قبل ذا التکوین
آخر الامر یهدم الاجسام
غیره فی الوجود لایبقی
جانها نیست گردد و تنها
مهر و ماه عقول پاینده است
نبود در حقایقش تابان
|
|
که ز یزدان دو بحر شد پیدا
یک پر از زهر و قهر و کلی عنف
یک بود تلخ و یک بود شیرین
یک بکفرت کشد یکی سوی دین
هر دو با هم مقیم یلتقیان
تا نیامیزد آنچه لطف بقهر
یک نگردند همچو شادی و غم
لیک دانم که عاقلان دانند
وین بزودیت سوی یار کشد
آنکه یک بیند او بود در شک
عاقلان فرق هر دو را دانند
هر که داناست کی ز راه رود
وین کند تیغ فهم او را رد
زان بودموت و زین حیات وامان
در نطق و سکوت میسفتم
در درون بی حروف گویائیست
یک جهانی است بی درون و برون
مغربش نیست زیر و نی بالا
درگهش را کسی ندیده کران
نی خرید و فروش صد برکت
مهر و ماه زمانه چون مرخ است
ماه و خورشید آسمان فانی است
چرخ و مهر و مهش نماند نیز
هر دو را یک بود بمعنی نرخ
مثل النحم فی الضحی آفل
من بعید و من فتی دانی
جسمنا من سلالة من طین
قس علیها العقول و الافهام
ثم فی الحشر یحشر الموتی
ذات حق ماند از جهان تنها
در جهان صفات تابنده است
جز جمال لطیف الرحمن
|