لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرآنَ عَلَی جَبَلٍ‏ گفتم کوه و جماد را یعنی طور  را چو از خود خبر دادند چون طیر پروبال باز کرد و چون کبوتر مطوَّق معلّق زن شد چون آن سنگ انگشت رنگ چون باز بر پریدن گرفت و بی‌‏خبر نماند پس هر کسی بی‌‏خبر از آنند که از خودشان خبر نداده‌‏ایم هر که را از خود آگاه کردیم بی‏‌قرار شد هیچ کس نیست که از وجهی آگهی ندارد و از وجهی بی‌‏خبر نیست جمادات و نامیات ز روی پذیرایی فعل الله باخبرند و عاقل‏اند و از روی حیوانات جمادند و آدمی از روی خود عاقل است و از روی جمادات جماد است و هر کسی را خبر از وجهی داده‌‏اند که گرانی او از آن وجه سبک شود و در آن وجه گرم شود نه چنان‌که این مُغفّلان که در این مجلس من گرم نشوند چون صاحب جمالی را و خوب چهره‌ای را نظر کنند در آن حال زود بشکفند و در آگاهی آیند.

استادِ هندو گفت که به نزد هندو قواجی رفتم او در معرفت گفتن مست شده بود پرسیدم که بهاءِالدّین را چگونه می‌‏بینی گفت زیر آسمان معلّق می‏‌بینمی و صدهزار نور از وی می‏‌تابدی گفتم ما را چگونه می‏‌بینی گفت چون چوزگان‏ می‌‏بینم که به گرد وی می‏‌گردید گویی که اجزای کالبد من و از آن همه عالم و همه اندیشه‌‏هاشان و این همه حیات و عقل دارند که چنین فرمان [بردارند در تغییر و تبدیل و فرمان برداری و در عمارت و ویرانی و گویی که این ادراک من آواز و بیان حیات و عقل ایشان است لاجرم در عشق الله همه اجزای من مست شوند همچنان‌که در راندن شهوت خوش می‏‌شوند همه اجزای من خوش شوند وَاللهُ اَعلَم.