أَیَعِدُکُمْ أَنَّکُمْ إُذَا مِتُّمْ وَ کُنْتُمْ تُرَاباً وَ عِظَاماً أَنَّکُمْ مُّخْرَجُوْنَ هَیْهَاتَ هَیْهَاتَ لِمَا تُوْعَدُوَنَ‏ 

خلق دو صنف‌‏اند یکی می‏‌گوید که ترتیب مصالح خود را همه من می‌‏کنم چو من رفتم که باشد که کار مرا سرانجامی دهد و مرا مزه‌ای بخشد گرم و تیز در خود درآمده باشد و نخواهد تا هیچ مزه‌ای از وی فوت شود و آن صنف دیگر مأیوس مانده باشد که مرا بار دیگر که مزه دهد آن یکی همه کار را به خود حواله می‏‌کند و این دیگر خود مدبّری نگوید که هست. آری چون جویبار رگ‌هاش را ترتیب می‌‏کردند ای عجب او آن‏‌چنان بر سر آن بود تا آب را روان کند سگان طباع را که تعلیم صید کردن مزه می‌‏دادند او در آن تعلیم هیچ شریک بود شکار کردن قضا و قدر شاهین و باز حواس را تعلیم شکار کردنِ مدرکات می‌‏کردند تو آنجا مشارالیه بودی مایدۀ جهان را که آراستگی می‏‌دادند مر قدوم تو را تو آنجا بر سر بودی دُرَرفواکه را و حریر خُضَر را که از بر او بناگوش خاک بیرون می‏‌کنند تو آنجا هیچ حامی و حافظی بودی آنجا که زال خاک که ز سرمای ایّام عجوزه عجوز گشته است ما آن را جوان و تروتازۀ نوعروس می‏‌گردانیم و به پیرایه‌ها مزیّن و موشّح می‏‌گردانیم در آن عطایا بگو که تو کجایی.

اکنون فایده نیکو از دانش است و تباهی از نادانی است و همچنین دان صحّت تن را و سقم تن را و صحّت دل را و سقم دل را باز بی‏‌ادبی اثر نادانی است و باادب بودن اثر دانش است اگر تو پیش کسی بی‌‏ادبی کنی و گویی معذور دار که ندانستم اگر قبول کنند تو را نزنند ولیکن بر نادانی تو خلعت ندهند و وقتی بود که معذورت ندارند و از بهشت دل حریر میل و رغبت را به خدمتکار باادب دهند و محرومی بی‌‏ادب را دهند وَاللهُ اَعلَم بالصواب و الیه المرجِعُ و المآبُ.

تم الکتاب المعارف (کذا) الجلد الاوّل فی اواسط ربیع الآخر سنة اربع و تسعین و تسعماه الهجریة النبویة کتبه الفقیر الحقیر المذنب المحتاج الی رحمة الله تعالی درویش مصطفی بن محمّد بن احمد القنوی عفا عنهم العافی. رحم الله من نظر فیه و دعا لکاتبه و لجمیع المسلمین و المسلمات. آمین‏.