کتابخانه دیجیتال


محمد بن‌یوسف اهلی شیرازی (زادهٔ ۸۵۸ در شیراز – درگذشتهٔ ۹۴۲ هجری قمری در شیراز) شاعر قرن نهم و دهم هـ. ق که در حدود سال ۸۵۸ هـ.ق. در شیراز زاده شد. اهلی به سال ۹۴۲ هـ. ق در هشتادوچهار سالگی، درگذشت. آرامگاه وی در جوار حافظ قرار دارد.

اهلی از دوران جوانی به تحصیل علوم و فنون پرداخت و چون طبع شعر داشت با سرودن اشعار، شهرت یافت. او از پیروان مذهب شیعه بود و حتی پیش از ظهور دولت صفوی و رسمیت یافتن تشیع در ایران نیز باورهای شیعی خویش را آشکارا در سروده هایش بیان می داشت، چنان که در دیباچۀ مثنوی شمع و پروانه که در زمان سلطان یعقوب آق قویونلو سروده و بدان سلطان تقدیم شده، فصلی را به ستایش علی تخصیص داده و او را با پیامبر اسلام، دو نور دانسته که از یک شمع، مشتق شده اند.

اهلی در سرودن انواع شعر استاد بود. او در غزلی که حُکم وصیت نامۀ او را برای تعیین مدفنش دارد، خود را شیفتۀ حافظ شیرازی و او را قبلۀ خود معرفی می کند:

جایم به روز واقعه پهلوی او کنید

او قبلۀ من است، رخم سویی او کنید


با این حال، تأثیر دیگر استادان گذشته در شعر اهلی بسیار بیش از حافظ است. اهلی در خاتمۀ مثنوی شمع و پروانه، خود را در فن مثنوی، فرزند کوچک نظامی و جامی می خواند:

که شعرم رَشحی از بحر نظامی است

کلامم جرعه ای از جام جامی است


آثار او در این مجموعه :