آورده اند که صیادی روزی شکار رفت و آهوی بیفگند و برگرفت و سوی خانه رفت. در راه خوگی با او دو چهار شد و حمله ای آورد ، و مرد تیر بگشاد و بر مقتل خوگ زد ، و خوگ هم در آن گرمی زخمی انداخت و هر دو برجای سرد شدند.

گرگی گرسنه آنجا رسید ، مرد و آهو و خوگ بدید ، شاد شد و بخصب و نعمت ثقت افزود ، و با خود گفت: هنگام مراقبت فرصت و روز جمع و ذخیرتست ، چه اگر اهمالی نمایم از حزم و احتیاط دور باشد و بنادانی و غفلت منسوب گردم ، و بمصلحت حالی و مآلی آن نزدیک تر است که امروز با زه کمان بگذرانم ، و این گوشتهای تازه را در کنجی برم و برای ایام محنت و روزگار مشقت گنجی سازم.

و چندانکه آغاز خوردن زه کرد گوشهای کمان بجست ، در گردن گرگ افتاد ، و بر جای سرد شد.

و این مثل بدان آوردم تا بدانی که حرص نمودن بر جمع و ادخار نامبارکست و عاقبت وخیم دارد.

زن گفت :الرزق علی الله.راست می گویی و در خانه قدری کنجد و برنج هست ، بامداد طعامی بسازم و شش هفت کس را ازان لهنه ای حاصل آید هرکرا خواهی بخوان.

دیگر روز آن کنجد را بخته کرد ، در آفتاب بنهاد و شوی را گفت: مرغان را می ران تا این خشک شود ، و خود بکار دیگر پرداخت مرد را خواب در ربود.

سگی بدان دهان دراز کرد. زن بدید ، کراهیت داشت که ازان خوردنی ساختی. ببازار برد و آن را با کنجد با پوست صاعا بصاع بفروخت.و من در بازار شاهد حال بودم.

مردی گفت :این زن بموجبی می فروشد کنجد بخته کرده بکنجد با پوست.

و مرا همین بدل می آید که این موش چندین قوت بدلیریی می تواند کرد.

تبری طلب تا سوراخ او بگشایم و بنگرم که او را ذخیرتی و استظهاری هست که بقوت آن اقدام می تواند نمود.

در حال تبر بیاوردند ، و من آن ساعت در سوراخ دیگر بودم و این ماجرا می شنودم.

و در سوارخ من هزار دینار بود. ندانستم که کدام کس نهاده بود ، لکن بران می غلتیدمی و شادی دل و فرح طبع من ازان می افزود ، و هرگاه که ازان یاد می کردمی نشاط در من ظاهر گشتی.

مهمان زمین بشکافت تا بزر رسید ، برداشت و زاهد را گفت :بیش آن تعرض نتواند رسید.

من این سخن می شنودم و اثر ضعف و انکسار و دلیل حیرت و انخزال در ذات خویش می دیدم ، و بضرورت از سوراخ خویش نقل بایست کرد.

و نگذشت بس روزگاری که حقارت نفس و انحطاط منزلت خویش در دل موشان بشناختم و توقیر و احترام و ایجاب و اکرام معهود نقصان فاحش پذیرفت ، و کار از درجت تبسط بحد تسلط رسید.

و تحکمهای بی وجه در میان آمد ، و همان عادت بر سله جستن توقع نمودند ، چون دست نداد از متابعت و مشایعت من اعراض کردند و با یک دیگر گفتند «کار او بود و سخت زود محتاج تعهد ما خواهد شد»

در جمله بترک من بگفتند و بدشمنان من پیوستند ، و روی بتقریر معایب من آوردند و در نقص نفس من داستانها ساختند و بیش ذکر من بخوبی بر زبان نراندند.

و مثل مشهور است که من قل ماله هان علی اهله. پس با خود گفتم: هر که مال ندارد او را اهل و تبع و دوست و بذاذر و یار نباشد و اظهار مودت و متانت رای و رزانت رویت بی مال ممکن نگردد

و بحکم این مقدمات می توان دانست که تهی دست اندک مال اگر خواهد که در طلب کاری ایستد درویشی او را بنشاند ، و هراینه از ادراک آرزو و طلب نهمت باز ماند ، چنانکه باران تابستان در وادیها ناچیز گردد ، نه بآب دریا تواند رسید و نه بجویهای خرد تواند پیوست چه او را مددی نیست که بنهایت همت برساند

و راست گفته اند که «هرکه بذاذر ندارد غریب باشد ،و هر که فرزند ندارد ذکر او زود مدروس شود ،و هر که مالی ندارد از فایده رای و عقل بی بهره ماند ، در دنیا و آخرت بمرادی نرسد» چه هرگاه که حاجتمند گشت جمع دوستانش چون بنات نعش پراگنند ، و افواج غم و اندوه چون پروین گرد آید ، و بنزدیک اقران و اقربا و کهتران خودخوار گردد

و بسیار باشد که بسبب قوت خویش و نفقه عیال مضطر شود بطلب روزی از وجه نامشروع ، و تبعت آن حجاب نعیم آخرت گردد و شقاوت ابدی حاصل آید.

خسر الدنیا و الاخرة. و حقیقت بداند که درخت که در شورستان روید و از هر جانب آسیبی می یابد نیکو حال تر از درویشی است که بمردمان محتاج باشد ، که مذلت حاجت کار دشوار است.

و گفته اند: «عزالرجل استغناوه عن الناس » و درویشی اصل بلاها ، و داعی دشمنایگی خلق و ، رباینده شرم و مروت ، و زایل کننده زور و حمیت و ، مجمع شر و آفت است ، و هرکه بدان درماند چاره نشناسد از آنکه حجاب حیا از میان برگیرد

و چون پرده شرم بدرید مبغوض گردد ، و بایذا مبتلا شود و شادی در دل او بپژمرد ، و استیلای غم خرد را بپوشاند ، و ذهن و کیاست و حفظ و حذاقت بر اطلاق در تراجع افتد

و آن کس که بدین آفات ممتحن گشت هرچه گوید و کند برو آید ، و منافع رای راست و تدبیر درست در حق وی مضار باشد ، و هرکه او را امین شمردی در معرض تهمت آرد و گمانهای نیک دوستان در وی معکوس گردد ، و بگناه دیگران مأخوذ باشد.

و هرکلمتی و عبارتی که توانگری را مدح است درویشی را نکوهش است:

اگر درویش دلیر باشد بر حمق حمل افتد ، و اگر سخاوت ورزد باسراف و تبذیر منسوب شود و اگر در اظهار حلم کوشد آن را ضعف شمرند ، و گر بوقار گراید کاهل نماید و اگر زبان آوری و فصاحت نماید بسیارگوی نام کنند ، و گر بمأمن خاموشی گریزد مفحم خوانند

و مرگ بهمه حال از درویشی و سؤال مردمان خوشتر است ، چه دست در دهان اژدها کردن و از پوز شیر گرسنه لقمه ربودن بر کریم آسان تر از سؤال لئیم و بخیل.

و گفته اند «اگر کسی بناتوانیی درماند که امید صحت نباشد ، یا بفراقی که وصال بر زیارت خیال مقصور شود ، یا غریبیی که نه امید باز آمدن مستحکم است و نه اسباب مقام مهیا ، یا تنگ دستیی که بسؤال کشد ، زندگانی او حقیقت مرگ است و مرگ او عین راحت »

و بسیار باشد که شرم و مروت از اظهار عجز و احتیاج مانع می آید و فرط اضطرار بر خیانت محرض ، تا دست بمال مردمان دراز کند ، اگرچه همه عمر ازان محترز بوده است.

و علما گویند «وصمت گنگی بهتر از بیان دروغ ، و سمت کند ز فانی اولی تر از فصاحت بفحش ، و مذلت درویشی نیکوتر از عز توانگری از کسب حرام ».

و چون زر از سوراخ برداشتند و زاهد و مهمان قسمت کردند من می دیدم که زاهد در خریطه ای ریخت و زیر بالین بنهاد.

طمع در بستم که چیزی ازان بازآرم، مگر بعضی از قوت من بقرار اصل باز شود و دوستان و بذاذران باز به دوستی و صحبت من میل کنند.

چون بخفت قصد آن کردم.مهمان بیدار بود چوبی بر من زد. از رنج آن پای کشان بازگشتم و بشکم در سوراخ رفتم و توقفی کردم تا درد بیارامید.

آن آز مرا باز برانگیخت و بار دیگر بیرون آمدم. مهمان خود مترصد بود ، چوبی بر تارک من زد چنانکه از پای درآمدم و مدهوش بیفتاد.

بسیار حیلت بایست تا بسوراخ باز رفتم و با خود گفتم:

و بحقیقت درد آن همه زخمها همه مالهای دنیا بر من مبغض گردانید و رنج نفس و ضعف دل من بدرجتی رسید که اگر حمل آن بر پشت چرخ نهند چون کوه بیارامد ، وگر سوز آن در کوه افتد چون چرخ بگردد

و در جمله مرا مقرر شد که مقدمه همه بلاها و پیش آهنگ همه آفتها طمع است ، و کلی رنج و تبعت اهل عالم بدان بی نهایت است ، که حرص ایشان را عنان گرفته می گرداند ، چنانکه اشتر ماده را کودک خرد بهر جانب می کشد.

و انواع هول و خطر و موونت حضر و مشقت سفر برای دانگانه بر حریص آسان تر که دست دراز کردن برای قبض مال بر سخی.

و بتجربت می توان دانست که رضا بقضا و حسن مصابرت در قناعت اصل توانگری و عمده سروری است

و حکما گفته اند «یکفیک نصیبک شح القوم » و هیچ علم چون تدبیر راست ، و هیچ پرهیزگاری چون باز بودن از کسب حرام ، و هیچ حسب چون خوش خویی ، و هیچ توانگری چون قناعت نیست

و سزاوارتر محنتی که دران صبر کرده شود آنست که در دفع آن سعی نمودن ممکن نباشد. و گفته اند «بزرگتر نیکوییها رحمت و شفقت است ، و سرمایه دوستی مواسا با اصحاب ، و اصل عقل شناختن بودنی از نابودنی و سماحت طبع بامتناع طلب آن ».

و کار من بتدریج بدرجتی رسید که قانع شدم و بتقدیر آسمانی راضی گشتم.

و ضرورت از خانه زاهد بدان صحرا نقل کردم.

و کبوتری با من دوستی داشت ، و محبت او رهنمای مودت زاغ شد ، آنگاه زاغ با من حال لطف و مروت تو بازگفت ، و نسیم شمایل تو از بوستان مفاوضت او بمن رسید ، و ذکر مکارم تو مستحث و متقاضی صداقت و زیارت گشت ، که بحکایت صفت همان دوستی حاصل آید که بمشاهدت صورت

و در این وقت او بنزدیک تو می آمد ، خواستم بموافقت او بیایم و بسعادت ملاقات تو مؤانستی طلبم و از وحشت غربت باز رهم ، که تنهائی کاری صعب است و در دنیا هیچ شادی چون صحبت و مجالست دوستان نتواند بود و رنج مفارقت باری گرانست ، هر نفس را طاقت تحمل آن نباشد و ذوق مواصلت شربتی گوارنده ست که هر کس ازان نشکیبد

و بحکم این تجارب روشن می گردد که عاقل را از حطام این دنیا بکفاف خرسند باید بود ، و بدان قدر که حاجات نفسانی فرو نماند قانع گشت و آن نیک اندکست ، قوتی و مسکنی ، چه اگر همه دنیا جمله یک تن را بخشند فایده همین باشد که حوایج بدان مدفوع گردد

و هر چه ازان بگذرد از انواع نعمت و تجمل همان شهوت دل و لذت چشم باقی ماند ، و بیگانگان را دران شرکت تواند بود. من اکنون در جوار تو آمدم و بدوستی و بذاذری تو مباهات می نمایم و چشم می دارم که منزلت من در ضمیر تو همین باشد.

چون موش از ادای این فصول بپرداخت باخه او را جوابهای با لطف داد ، و استیحاش او را بمؤانست بدل گردانید و گفت:

و سخن تو شنودم و هر چه گفتی آراسته و نیکو بود ، و بدین اشارت دلیل مردانگی و مروت و برهان آزادگی و حریت تو روشن شد.

لکن تو را بسبب این غربت چون غمناکی می بینم ، زنهار تا آن را در خاطر جای ندهی ، که گفتار نیکو آنگاه جمال دهد که بکردار ستوده پیوندد.

و بیمار چون وجه معالجت بشناخت اگر بران نرود از فایده علم بی بهر ماند، علم خود را در کار باید داشت و از ثمرات عقل انتفاع گرفت ، و باندکی مال غمناک نبود

و صاحب مروت اگر چه اندک بضاعت باشد همیشه گرامی و عزیز روزگار گذارد ، چون شیر که در همه جای مهابت او نقصان نپذیرد اگر چه بسته و در صندوق دیده شود و باز توانگر قاصر همت ذلیل نماید ، چون سگ که بهمه جای خوار باشد اگر چه بطوق و خلخال مرصع آراسته گردد

این غربت را در دل خود چندین وزن منه ، که عاقل هرکجا بعقل خود مستظهر باشد. و شکر در همه ابواب واجبست ، و هیچ پیرایه در روز محنت چون زیور صبر نیست.

قال النبی صلی الله علیه «خیر ما اعطی الانسان لسان شاکر و بدن صابر و قلب ذاکر».

صبر باید کرد و در تعاهد قلب ذاکر کوشید ، چه هر گاه که این باب بجای آورده شد وفود خیر و سعادت روی بتو آرد ، و افواج شادکامی و غبطت در طلب تو ایستد چنانکه آب پستی جوید و بط آب ، که اقسام فضایل نصیب اصحاب بصیرتست و هرگز بکاهل متردد نگراید و از وی همچنان گریزد که زن جوان شبق از پیر ناتوان.

و اندوه ناک مباش بدانچه گوئی مالی داشتم و در معرض تفرقه افتاد که مال و تمامی متاع دنیا ناپایدار باشد ، چون گوئی که در هوا انداخته آید نه بر رفتن او را وزنی توان نهاد و نه فرود آمدن را محلی

و علما گفته اند چند چیز را ثبات نیست: سایه ابر و دوستی اشرار و عشق زنان و ستایش دروغ و مال بسیار.

و نسزد از خردمند که به بسیاری مال شادی کند و به اندکی آن غم خورد ، و باید که مال خود آن را شمرد که بدان هنری بدست آرد و کردار نیک مدخر گرداند، چه ثقت مستحکم است که این هر دو نوع از کسی نتوان ستد ، و حوادث روزگار و گردش چرخ را دران عمل نتواند بود

و نیز مهیا داشتن توشه آخرت از مهمات است ، که مرگ جز ناگاه نیاید و هیچ کس را دران مهلتی معین و مدتی معلوم نیست

و پوشیده نماند که تو از موعظت من بی نیازی و منافع خویش را از مضار نیکو بشناسی لکن خواستم که ترا بر اخلاق پسندیده و عادات ستوده معونتی واجب دارم و حقوق دوستی و هجرت تو بدان بگزارم. و تو امروز بذاذر مائی و در آنچه مواسا ممکن گردد از همه وجوه ترا مبذولست.

چون زاغ ملاطفت باخه در باب موش بشنود تازه ایستاد ، و او را گفت: شاد کردی مرا و همیشه از جانب تو این معهود است و تو هم بمکارم خویش بناز و شاد و خرم زی ، چه سزاوارتر کسی بمسرت و ارتیاح اوست که جانب او دوستان را ممهد باشد ، و بهر وقت جماعتی از برادران در شفقت و رعایت و اهتمام و حمایت او روزگار گذارند ، و او درهای مکرمت و مجاملت را بریشان گشاده دارد ، و در اجابت التماس و قضای حاجت ایشان اهتزاز و استبشار واجب بیند ؛ و زبان نبوت از این معنی عبارت می فرماید که «خیار کم احاسنکم اخلاقا الموطوون اکنافا الذین یالفون و یولفون.

و اگر کریمی در سر آید دست گیر او کرام توانند بود ، چنانکه پیل اگر در خلاب بماند جز پیلان او را از آنجا بیرون نتوانند آورد. و عاقل همیشه در کسب شرف کوشد و ذکر نیکو باقی گذارد و اگر در آن خطری باید کرد و مثلا سر درباخت پهلو تهی نکند، برای آنکه باقی را بفانی خریده باشد و اندکی ببسیار فروخته

و محسود خلایق آن کس تواند بود که نزدیک او زینهاریان ایمن گشته بسیار یافته شود ، و بر در او سایلان شاکر فراوان دیده آید. و هر که در نعمت او محتاجان را شرکت نباشد او در زمره توانگران معدود نگردد ، و آنکه حیات در بدنامی و دشمنایگی خلق گذارد نام او در جمله زندگان برنیاید.

زاغ در این سخن بود که از دور آهوی دوان پیدا شد. گمان بردند که او را طالبی باشد. باخه در آب جست و زاغ بر درخت پرید و موش در سوراخ رفت آهو بکران آب رسید ، اندکی خورد ، چون هراسانی بیستاد.

زاغ چون این حال مشاهدت کرد در هوا رفت و بنگریست که بر اثر او کسی هست بهر جانب چشم انداخت کسی را ندید باخه را آواز داد تا از آب بیرون آمد و موش هم حاضر گشت.

پس باخه چون هراس آهو بدید ، و در آب می نگریست و نمی خورد ، گفت :اگر تشنه ای آب خور و باک مدار ، که هیچ خوفی نیست. آهو پیشتر رفت. باخه او را ترحیب تمام واجب داشت و پرسید که: حال چیست و از کجا می آئی ؟

گفت: من در این صحراها بودمی و بهر وقت تیراندازان مرا از جانبی بجانبی می راندند و امروز پیری را دیدم صورت بست که صیاد باشد ، اینجا گریختم.

باخه او را گفت: مترس که در این حوالی صیاد دیده نیامده ست ، و ما دوستی خود ترا مبذول داریم ، و چراخور بما نزدیک است.

آهو در صحبت ایشان رغبت نمود و در آن مرغزار مقام کرد و نی بستی بود که ایشان در آنجا جمله شدندی و بازی کردندی و سرگذشت گفتندی. روزی زاغ و موش و باخه فراهم آمدند و ساعتی آهو را انتظار نمودند نیامد.

دل نگران شدند ، و چنانکه عادت مشفقانست تقسم خاطر آورد ، و اندیشه بهر چیز کشید. موش و باخه زاغ را گفتند :رنجی برگیر و در حوالی ما بنگر تا آهو را اثری بینی.

زاغ تتبع کرد ، آهو را در بند دید ، بر فور باز آمد و یاران را اعلام داد. زاغ و باخه موش را گفتند که: در این حادثه جز بتو امید نتوان داشت، که کار از دست ما بگذشت، دریاب که از دست تو هم در گذرد

موش بتگ ایستاد و بنزدیک آهو آمد و گفت: ای بذاذر مشفق ، چگونه در این ورطه افتادی با چندان خرد و کیاست و ذکا و فطنت ؟

جواب داد که :در مقابله تقدیر آسمانی که نه آن را بتوان دید و نه بحیلت هنگام آن را در توان یافت ، زیرکی چه سود دارد؟

دراین میانه باخه برسید ، آهو او را گفت :که ای بذاذر ، آمدن تو اینجا بر من دشوارتر از این واقعه است ، که اگر صیاد بما رسد و موش بندهای من بریده باشد بتگ با او مسابقت توانم کردن و زاغ بپرد ، و موش در سوراخ گریزد ، و تو نه پای گریز داری و نه دست مقاومت ، این تجشم چرا نمودی ؟

باخه گفت :چگونه نیامدمی و بچه تاویل توقف روا داشتمی ، و از آن زندگانی که در فراق دوستان گذرد چه لذت توان یافت؟ و کدام خردمند آن را وزنی نهاده ست و از عمر شمرده؟ و یکی از معونت بر خرسندی و آرامش نفس در نوایب دیدار برادران است، و مفاوضت ایشان در آنچه بصبر و تسلی پیوندد و فراغ و رهایش را متضمن باشد ، که چون کسی در سخن هجر افتاد حریم دل او غم را مباح گردد و بصر و بصیرت نقصان پذیرد و رای و رویت بی منفعت ماند.

و در جمله متفکر مباش ، که همین ساعت خلاص یابی و این عقده گشاده شود.، و در همه احوال شکر واجب است ، که اگر زخمی رسیدی و بجان گزندی بودی تدارک آن در میدان وهم نگنجیدی ، و تلافی آن در نگارخانه هوش متصور ننمودی

باخه هنوز این سخن می گفت که صیاد از دور آمد. موش از بریدن بندها پرداخته بود.، آهو بجست و زاغ بپرید و موش در سوراخ گریخت صیاد برسید ، پای دام آهو بریده یافت ، در حیرت افتاد. چپ و راست نگریست ، ناگاه نظر بر باخه افگند ، او را بگرفت و محکم ببست و روی باز نهاد. ، در ساعت یارانش جمله شدند و کار باخه را تعرفی کردند. معلوم شد که در دام بلاست.

موش گفت: هرگز خواهد بود که این بخت خفته بیدار گردد و این فتنه بیدار بیارامد؟ و آن حکیم راست گفته است که «مردم همیشه نیکو حالست تا یک بار پای او در سنگ نیامده ست چون یک کرت در رنج افتاد و ورغ نکبت سوی او بشکست هر ساعت سیل آفت قوی تر و موج محنت هایل تر می گردد

و هرگاه که دست در شاخی زند بار دیگر در سر آید ، و مثلا سنگ راه در هر گام پای دام او باشد».

و آنگاه کدام مصیبت را بر فراق دوستان برابر توان کرد؟ که سوز فراق اگر آتش در قعر دریا زند خاک ازو بر آرد ، و اگر دود بآسمان رساند رخسار سپید روز سیاه گردد

و از پای ننشست این بخت خفته تا دست من بر نتافت ، و چنانکه میان من و اهل و فرزند و مال جدائی افگنده بود دوستی را که بقوت صحبت او می زیستم از من بربود روی رزمه ، یاران و واسطه قلاده بذاذران ، که مودت او از وجه طمع مکافات نبود ، لکن بنای آن را بدواعی کرم و عقل و وفا و فضل تاکیدی بسزا داده بود ، چنانکه بهیچ حادثه خلل نپذیرفتی .

و اگر نه آنستی که تن من براین رنجها الف گرفته است و در مقاسات شداید خو کرده در این حوادث زندگانی چگونه ممکن باشدی و بچه قوت با آن مقاومت صورت بنددی ؟

وای به این شخص درمانده بچنگال بلا ، اسیر تصاریف زمانه ، و بسته تقلب احوال ، آفات بر وی مجتمع و خیرات او بی دوام ، چون طلوع و غروب ستاره که یکی در فراز می نماید و دیگری در نشیب ، اوج و حضیض آن یکسان و بالا و پست برابر.

و غم هجران مانند جراحتی است که چون روی بصحت نهد زخمی دیگر بران آید و هر دو درد بهم پیوندد ، و بیش امید شفا باقی نماند.

و رنجهای دنیا بدیدار دوستان نقصان پذیرد ، آن کس که ازیشان دور افتد تسلی از چه طریق جوید و بکدام مفرح تداوی طلبد ؟

زاغ و آهو گفتند: اگر چه سخن ما فصیح و بلیغ باشد باخه را هیچ سود ندارد.

بحسن عهد آن لایق تر که حیلتی اندیشی که متضمن خلاص او باشد ، که گفته اند «شجاع و دلیر روز جنگ آزموده گردد ، و امین وقت داد و ستد ، و زن و فرزند در ایام فاقه ، و دوست و بذاذر در هنگام نوایب ».

موش آهو را گفت: حیلت آنست که تو از پیش صیاد درآیی و خویشتن بر گذر او بیفگنی و خود را چون ملول مجروح بدو نمایی و زاغ بر تو نشیند چنانکه گویی قصد تو دارد. چندانکه چشم صیاد بر تو افتاد لاشک دل در تو بندد ، باخه را با رخت بنهد و روی بتو آرد ، و هرگاه که نزدیک آمد لنگان لنگان از پیش او می رو ، اما تعجیل مکن تا طمع از تو نبرد. و من بر اثر او می آیم ، امید چنین دارم که شما هنوز در تگاپوی باشید که من بند باخه ببرم و او را مخلص گردانم.

همچنین کردند و صیاد در طلب آهو مانده شد ، چون باز آمد باخه را ندید ، و بندهای توبره بریده یافت. حیران شد و تفکری کرد ، اول در بریدن بند آهو ، و باز آهو خود را بیمار ساختن و نشستن زاغ بروی ، و بریدن بند باخه.

بترسید و از بیم خون در تن وی چون شاخ بقم شد و پوست بر اندام وی چون زغفران شاخ گشت. و اندیشید که «این زمین پریانست و جادوان ، زودتر باز باید رفت » و با خود گفت:

آهو و زاغ و موش و باخه فراهم آمدند و ایمن و مرفه سوی مسکن رفت بیش نه دست بلا بدامن ایشان رسید و نه چشم بدرخسار فراغ ایشان زرد گردانید. بیمن وفاق عیش ایشان هر روز خرم تر بود و احوال هر ساعت منتظم تر

اینست داستان موافقت دوستان و مثل مرافقت بذاذران و مظاهرت ایشان در سرا و ضرا و شدت و رخا و فرط ایستادگی که هر یک در حوادث ایام و نوایب زمانه بجای آوردند. تا ببرکات یک دلی و مخالصت ، و میامن هم پشتی و معاونت ، از چندین ورطه هایل خلاص یافتند ، و عقبات آفات پس پشت کردند.

و خردمند باید که در این حکایات بنور عقل تاملی کند ، که دوستی جانوران ضعیف را ، چون دلها صافی می گردانند و در دفع مهمات دست در دست می نهند ، چندین ثمرات هنی و نتایج مرضی می باشد ، اگر طایفه عقلا از این نوع مصادقتی بنا نهند و آن را بر این ملاطفت بپایان رسانند فواید آن همه جوانب را چگونه شامل گردد ، و منافع و عوارف آن بر صفحات هریک برچه جمله ظاهر شود.

ایزد تعالی کافه مومنان را سعادت توفیق کرامت کناد ، و درهای علم و حکمت بریشان گشاده گرداناد ، بمنه وطوله و قوته و حوله