بخش ۹۱ - اندرز شیرین خسرو را در داد و دانش

متن دانلود

می توانید متن را اصلاح نمایید:

به نزهت بود روزی با دل افروز
سخن در داد و دانش می شد آن روز

زمین بوسید شیرین کای خداوند
ز رامش سوی دانش کوش یک چند

بسی کوشیده ای در کامرانی
بسی دیگر به کام دل برانی

جهان را کرده ای از نعمت آباد
خرابش چون توان کردن به بیداد

چو آن گاوی که ازوی شیر خیزد
لگد در شیر گیرد تا بریزد

حذر کن زانکه ناگه در کمینی
دعای بد کند خلوت نشینی

زنی پیر از نفسهای جوانه
زند تیری سحرگه بر نشانه

ندارد سودت آنگه بانگ و فریاد
که نفرین داده باشد ملک بر باد

بسا آیینه کاندر دست شاهان
سیه گشت از نفیر داد خواهان

چو دولت روی برگرداند از راه
همه کاری نه بر موقع کند شاه

چو برگ باغ گیرد ناتوانی
خبر پیشین برد باد خزانی

چو دور از حاضران میرد چراغی
کشندش پیش از آن در دیده داغی

چو سیلی ریختن خواهد به انبوه
بغرد کوهه ابر از سر کوه

تگرگی کو زند گشنیز بر خاک
رسد خود بوی گشنیزش بر افلاک

درختی کاول از پیوند کژ خاست
نشاید جز به آتش کردنش راست

جهانسوزی بد است و جور سازی
ترا به گر رعیت را نوازی

از آن ترسم که گرد این مثل راست
که آن شه گفت کو را کس نمی خواست

کهن دولت چو باشد دیر پیوند
رعیت را نباشد هیچ در بند

ز مثل خود جهان را طاق بیند
جهان خود را به استحقاق بیند

ز مغروری که در سر ناز گیرد
مراعات از رعیت باز گیرد

نو اقبالی بر آرد دست ناگاه
کند دست دراز از خلق کوتاه

خلایق را چو نیکو خواه گردد
باجماع خلایق شاه گردد

خردمندی و شاهی هر دو داری
سپیدی و سیاهی هر دو داری

نجات آخرت را چاره گر باش
در این منزل ز رفتن با خبر باش

کسی کو سیم و زر ترکیب سازد
قیامت را کجا ترتیب سازد

ببین دور از تو شاهانی که مردند
ز مال و ملک و شاهی هیچ بردند؟

بمانی، مال بد خواه تو باشد
ببخشی، شحنه راه تو باشد

فرو خوان قصه دارا و جمشید
که با هر یک چه بازی کرد خورشید

در این نه پرده آهنگ آنچنان ساز
که دانی پردهٔ پوشیده را راز

حکیم نظامی گنجوی